Ride Hailing

เป็นเวลากว่า 3 ปีแล้วหลังจากที่กระทรวงคมนาคมได้พยายามผลักดันให้รถยนต์ส่วนบุคคลสามารถนำมาให้บริการรับจ้างสาธารณะผ่านแอปพลิเคชันได้อย่างถูกกฎหมายในประเทศไทย จนกระทั่งถึง “โค้งสุดท้าย” ในวันที่ 25 พฤษภาคม 2564 ที่ผ่านมา เมื่อนายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม ได้เผยว่า  ร่างกฎกระทรวงว่าด้วยรถยนต์รับจ้างบรรทุกคนโดยสารไม่เกินเจ็ดคนผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. …. ดังกล่าว ได้ผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี (ครม.) แล้ว โดยหลังจากนี้จะจัดทำประกาศตามกฎกระทรวงให้แล้วเสร็จภายใน 30 วัน และคาดว่าประกาศฉบับนี้จะมีผลบังคับใช้ในช่วงปลายเดือนมิถุนายนหรือไม่เกินเดือนกรกฎาคมนี้ ซึ่งการผ่านร่างกฎหมายฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ไม่เฉพาะกับภาครัฐเท่านั้น แต่ยังรวมถึงทุกภาคส่วนในสังคม ไม่ว่าจะเป็นผู้โดยสาร ผู้ขับขี่ และผู้ให้บริการแพลตฟอร์ม

หลังจากมีข่าวเรื่องการควบกิจการกันมายาวนาน ล่าสุดสองยักษ์ใหญ่แห่งวงการสตาร์ทอัพอินโดนีเซีย “โกเจ็ก” (Gojek) และ “โทโกพีเดีย” (Tokopedia) ประกาศควบรวมกิจการกันแล้ว โดยจะมีการตั้ง Holding Company ชื่อ GoTo Group ขึ้นมาแล้วมีสองบริษัทอยู่ภายในโดยที่บริหารงานแบบแยกส่วนกัน คาด IPO สิ้นปีนี้

จากที่เป็นข่าวลือมาตั้งแต่ต้นปีที่แล้วถึงการจับคู่สตาร์ทอัพสายพันธุ์เดียวกันอย่างแกร็บ (Grab) และโกเจ็ก (Gojek) มาควบกิจการเพื่อลดการแข่งขันที่รุนแรงระหว่างสองบริษัท มาจนถึงต้นปี 2021 ดูเหมือนว่าจะมีดีลใหม่ที่มีความเป็นไปได้มากกว่าเกิดขึ้นแล้ว กับการควบกิจการระหว่าง Gojek กับโทโคพีเดีย (Tokopedia) สองสตาร์ทอัพสุดฮอตสัญชาติอิเหนา

แม้จะมีข่าวลือถึงการเจรจาเพื่อควบรวมกิจการระหว่างสองผู้ให้บริการด้านขนส่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อย่าง แกร็บ (Grab) และโกเจ็ก (Gojek) มาตั้งแต่ช่วงต้นปีที่ผ่านมา แต่ข่าวดังกล่าวก็ถูกปฏิเสธจากทั้งสองบริษัทมาโดยตลอด

  ต้องยอมรับว่า เราพบเห็นแบรนด์ต่าง ๆ จะออกมาเปิด Academy ของตัวเองกันมากขึ้น เพื่อนำเสนอคอร์สออนไลน์ที่เหมาะสมกับคนใน Ecosystem ซึ่งล่าสุด แพลตฟอร์ม Ride-Hailing และ Food Delivery อย่าง Grab ก็ได้เปิดตัว GrabAcademy ออกมาเช่นกัน

หลังจากที่ก่อนหน้านี้ Dara Khosrowshahi ซีอีโอคนปัจจุบันของ Uber ได้ออกมาประกาศเลย์ออฟพนักงานไปมากถึง 3,700 คน ล่าสุดการเลย์ออฟรอบสองก็เกิดขึ้นตามมา เมื่อ Uber ตัดสินใจประกาศตัวเลขเพิ่มอีก 3,000 ตำแหน่ง พร้อมปิดตัว 45 ออฟฟิศด้วย

เกิดอะไรกับ Grab คำถามนี้อาจผุดขึ้นในใจหลายคนหลังมีข่าวว่า Grab Singapore ได้มีการร้องขอให้พนักงานหยุดงานโดยไม่รับค่าจ้าง นัยว่าเพื่อลดต้นทุนการดำเนินงาน รวมถึงก่อนหน้านี้ยังมีข่าวลดค่าตอบแทนของผู้บริหารระดับซีเนียร์ราว 20% ด้วย

แข่งกันมาอย่างดุเดือดจนขาดทุนไปตาม ๆ กัน สำหรับสตาร์ทอัพหมวด Ride-Hailing และ Food Delivery อย่าง Grab และ Gojek แต่วินาทีนี้ดูเหมือนว่ามีความเป็นไปได้ใหม่ออกมา ซึ่งจะทำให้ทั้งสองแบรนด์นี้ไม่ต้องแข่งขันกันอีกต่อไปแล้วนั่นคือ “การควบกิจการ” กันเสียเลย

อาจกล่าวได้ว่า ปี 2019 นี้เป็นปีที่สตาร์ทอัพกลุ่ม Ride-Hailing เข้ามาสร้างสีสันให้กับหลายภูมิภาคทั่วโลกจาก Transaction ที่เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดจนหลายคนตื่นตาตื่นใจ แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องยอมรับว่า Ride-Hailing เป็นธุรกิจที่สร้างความหวั่นไหวให้กับนักลงทุนอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อนเช่นกัน กับปรากฏการณ์ของงบการเงินที่ “ไม่ทำกำไร” ที่หลายคนอาจเห็นตัวอย่างกันมาแล้วจากกรณีการเข้าตลาดหุ้นนิวยอร์กของ Uber ซึ่งจนถึงทุกวันนี้ มูลค่าหุ้นของ Uber ก็ยังไม่สามารถฟื้นกลับขึ้นมาได้ (ราคาปัจจุบันอยู่ที่ 30 เหรียญสหรัฐต่อหุ้น) และไม่ใช่สถานการณ์ที่นักลงทุนจะแฮปปี้กับสิ่งที่เป็นอยู่

เรียกว่าเป็นดีลที่เหนือความคาดหมายพอสมควร สำหรับการประกาศตัวเป็น Strategic Partnership กันระหว่าง Grab และ Heineken โดย Heineken จะมาใช้เทคโนโลยี ช่องทางการจัดส่ง และช่องทางการชำระเงินของ Grab เพื่อตอบโจทย์ธุรกิจของตนเอง รวมถึงจะเข้าไปมีตัวตนในรูปของ “หน้าร้าน” บนแพลตฟอร์มของ Grab ด้วย

เมื่อปลายปี 2018 ที่ผ่านมา คงไม่มีดีลยักษ์ใหญ่ดีลไหนได้รับความสนใจเท่ากับการประกาศร่วมลงทุนใน Grab บริการ Ride-Hailing สัญชาติสิงคโปร์ของธนาคารกสิกรไทย เป็นมูลค่า 50 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือคิดเป็นเงินไทยราว 1,500 ล้านบาท นัยว่าเพื่อสร้าง Digital Lifestyle Ecosystem และนำไปสู่การเชื่อมต่อข้อมูล – บริการทางการเงินหลังบ้านเข้าหากัน

เนื่องในโกาสเปิดตัว GET แอปพลิเคชั่นบริการเรียกรถ รับพัสดุ และบริการออนดีมานด์อื่นๆ เปิดตัวในประเทศไทยอย่างเป็นทางการ “นาดีม มาคาริม”(Nadiem Makarim) ผู้ก่อตั้งและประธานเจ้าหน้าที่บริหาร โกเจ็ก(Go-Jek) ในฐานะผู้ให้การสนับสนุนจึงเดินทางมาที่ประเทศไทย เพื่อร่วมงานดังกล่าว พร้อมกันนี้เขาเปิดโอกาสให้สื่อมวลชนไทยพูดคุยด้วย

FastGo บริการ Ride-Hailing สัญชาติเวียดนามเตรียมเขย่าตลาดสิงคโปร์แล้วในเดือนเมษายนนี้ โดยในระยะเริ่มต้น ทางแอปพลิเคชันเผยว่ามีรถในเครือข่ายแล้วอย่างน้อย 3,000 คันที่พร้อมวิ่งให้บริการ ส่วนสีของ FastGo นั้นเลือกใช้สีฟ้า ซึ่งทำให้แตกต่างจากเจ้าตลาดรายเดิม ๆ ที่พบเห็นสีเขียวกันเป็นหลัก

  หากเอ่ยถึงยูนิคอร์นจากแดนมังกรที่เติบโตอย่างก้าวกระโดด หนึ่งในนั้นต้องมีแบรนด์ Didi ผู้ให้บริการ Ride-Hailing มูลค่า 8 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ รวมอยู่ด้วยอย่างแน่นอน แต่ข่าวคราวของ Didi ในระยะหลัง กลับไม่สดใสนัก เพราะมีข่าวว่า บริษัทมีแผนจะเลิกจ้างพนักงานราว 2,000 คน หรือคิดเป็น 15% ของพนักงานทั้งหมดภายในปีนี้

บางครั้งการแข่งขันอาจเริ่มขึ้นตั้งแต่ในห้องเรียน… จะว่าบังเอิญก็ได้ที่ Anthony Tan และ Hooi Ling Tan ผู้ก่อตั้ง Grab แพลตฟอร์มการเรียกใช้บริการรถสาธารณะในสิงคโปร์ กับ Nadiem Makarim ผู้ก่อตั้ง Go-Jek สตาร์ทอัพด้านบริการรถมอเตอร์ไซค์ในอินโดนีเซีย พวกเขาทั้ง 3 คน จบการศึกษาจาก Harvard Business School ในปีเดียวกัน หลังจากนั้นพวกเขากลับมายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วยแผนการใหญ่ที่จะเปลี่ยนระบบการคมนาคมในท้องถิ่น หกปีนิดๆ หลังจากนั้นโลโก้สีเขียวและขาวของ Grab ก็ปรากฏขึ้นที่ป้ายโฆษณาและเสื้อแจ็คเก็ตของคนขับทั่วทั้งแปดประเทศในภูมิภาค ในขณะที่…

หลังจาก Uber ขายหุ้นในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ให้กับ Grab ดูเหมือนว่า Grab แทบจะครองตลาด Ride-Hailing ในประเทศไทยอยู่เพียงผู้เดียว แต่ตอนนี้ Grab กำลังเผชิญหน้ากับความท้าทายเมื่อ Go-Jek คู่แข่งกับอินโดนีเซียได้เริ่มต้นทำการตลาดในประเทศไทย ด้วยงบลงทุน 500 ล้านเหรียญ ขณะเดียวกัน Central ก็มองหาหนทางก้าวเข้าสู่ความเป็น Tech-Company (อ่านเพิ่มเติมที่นี่) นั่นทำให้เกิดความลือสนั่นในตอนนี้ที่ Central กับ Grab กำลังเจรจากัน เพื่อซื้อหุ้น Grab ในประเทศไทย

โตโยต้า มอเตอร์ (Toyota Motor) จะเข้าซื้อหุ้นบางส่วนของ Grab หนึ่งในบริษัทที่ให้บริการเรียกพาหนะ(ride-sharing) ที่ได้รับเงินลงทุนก้อนใหญ่โดยผู้ผลิตรถยนต์ เพื่อเป็นการเน้นย้ำการย้ายจากอุตสาหกรรมผู้ผลิตรถยนต์ไปยังภาคการบริการ

Grab กลายมาเป็นผู้นำในตลาด ride-hailing ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หลังจากควบรวมกิจการกับ Uber ซึ่งทำให้ Grab เป็นที่จับตามองประเดี๋ยวเดียวเท่านั้น เพราะตอนนี้คู่แข่งสัญชาติอินโดนีเซียอย่าง Go-Jek ได้ประกาศออกมาอย่างเป็นทางการแล้วว่ามีแผนที่จะขยายไปสู่ตลาดต่างประเทศหลังจากที่มีการทำตลาดเพียงแค่ในประเทศอินโดนีเซียอย่างเดียวเท่านั้น โดยตลาดที่เป็นเป้าหมายต่อไปก็คือ “เอเชียตะวันออกเฉียงใต้”

เป็นทางการแล้วสำหรับการเข้าซื้อกิจการที่สำคัญของ Uber ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของ Grab ตามรายละเอียดดังนี้: