ศูนย์วิจัยกสิกรไทย

ในช่วง 2 ปีที่เกิดโควิด-19 ธุรกิจส่งอาหารถึงที่พัก หรือ ฟู้ดเดลิเวอรี่ (Food Delivery) เป็นหนึ่งในธุรกิจที่มีอัตราการเติบโตอย่างร้อนแรง จากก่อนที่จะเกิดสถานการณ์โควิด-19 ระบาด เนื่องจากผู้บริโภคไม่สามารถออกจากบ้านหรือนั่งกินในร้านได้ตามปกติ จึงหันมาสั่งอาหารออนไลน์มากขึ้น ส่วนร้านค้าที่ปิดพื้นที่นั่งทานในร้าน ก็ปรับตัวมาขายผ่านแพลตฟอร์มฟู้ดเดลิเวอรี่มากขึ้น ทำให้สมรภูมินี้คักคัก เกิดคู่แข่งในตลาดเป็นจำนวนมาก

ปฏิเสธไม่ได้ว่า ปีที่ผ่านมาเป็นปีที่ธุรกิจร้านอาหารต้องเจอความ “ท้าทาย” และ “ปรับตัว” กันตลอดเวลาเพื่อความอยู่รอด จากสถานการณ์โควิด-19 ที่ระบาดหนักเกือบทั้งปี ส่งผลให้ภาพรวมตลาดร้านอาหารปี 2564 หดตัว 11% มาปีนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า หากโควิด-19 ระบาดไม่รุนแรงจนนำไปสู่การยกระดับมาตรการเข้มข้น ธุรกิจร้านอาหารจะกลับมา “ฟื้นตัว” และ “เติบโต” ได้ประมาณ 5-9.9%

ศูนย์วิจัยกสิกรไทยเปิดพฤติกรรมคนกรุงเทพฯ เริ่มปรับตัวรับค่าครองชีพที่เพิ่มขึ้นแล้ว โดยมีตั้งแต่ การเลือกใช้จ่ายสินค้าเท่าที่จำเป็น ชะลอการซื้อสินค้าฟุ่มเฟือย รวมถึงเปลี่ยนไปใช้สินค้าแบรนด์รอง หรือสินค้ามือสอง ที่มีราคาถูกกว่า พบคนที่มีรายได้ต่ำกว่า 15,000 บาทต่อเดือนได้รับผลกระทบหนัก และจะมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นกว่า 20% เมื่อเทียบกับช่วงปลายปีที่แล้ว

สถานการณ์โควิด-19 ระลอก 3 ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ส่งผลกระทบรุนแรงกว่าทุกครั้ง และยังมีความไม่แน่นอนอยู่สูง ศูนย์วิจัยกสิกรไทยคงประมาณการอัตราการเติบโตของเศรษฐกิจไทยปี 2564 ไว้ที่ 1.8% แต่หากสามารถเร่งกระจายวัคซีนได้มากพอภายใน 2-3 เดือนนี้ อาจทำให้ภาพการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจในไตรมาส 4 ชัดเจนขึ้นกว่าเดิม

เรียกได้ว่าแผลเก่าจากพิษโควิด-19 สองรอบยังไม่ทันจางหายไป ก็ต้องมาเจอแผลใหม่ซ้ำเข้าทีเดิมกับการกลับมาระบาดของโควิดระลอก 3 จนตัวเลขผู้ติดเชื้อพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ธุรกิจต้องหยุดชะงักกันไปอีกรอบ ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่า หนึ่งในอุตสาหกรรมแรกๆ ที่ต้องเผชิญกับผลกระทบจากการระบาดรอบแล้วรอบเล่าของโควิด-19 คือ การท่องเที่ยว โดย ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า การระบาดโควิด-19 ในรอบนี้ จะส่งผลให้รายได้ท่องเที่ยวในครึ่งปีแรกของปีนี้หายไป 1.3 แสนล้านบาทเลยทีเดียว 

จากปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่นับวันทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเป็นฝุ่น PM 2.5 สภาพอากาศแปรปรวน ตลอดจนภาวะภัยแล้ง และน้ำท่วม ส่งผลให้ผู้บริโภคยุคใหม่เริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหันมาใช้สินค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นโจทย์ท้าทายให้แบรนด์ต้องเร่งปรับกลยุทธ์เพื่อให้สินค้าและบริการตอบโจทย์ความต้องการรักษ์โลกของคนรุ่นใหม่ในปัจจุบัน

หลังประเทศไทยต้องเจอกับสถานการณ์ COVID-19 ระบาดระลอกใหม่ช่วงเดือนธันวาคมที่ผ่านมา ถึงขณะนี้เชื่อว่าเศรษฐกิจไทยพ้นช่วงต่ำสุดไปแล้ว ตัวเลขจีดีพี -6.1% ในปี 2563 ก็น่าจะฟื้นตัวได้ในปี 2564 เมื่อหลายประเทศเริ่มฉีดวัคซีนในวงกว้างรวมทั้งประเทศไทย แต่ปัจจัยการฟื้นตัวยังต้องพึ่งพาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเป็นหลัก

  เข้าสู่ช่วงไตรมาสสุดท้ายของปี 2563 ไตรมาสที่เป็นความหวังของผู้ประกอบการธุรกิจโรงแรมและที่พัก หลังจากต้องเผชิญกับสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 อย่างหนักในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ส่งผลให้ธุรกิจต้องสูญรายได้อย่างมหาศาล ทำให้ไตรมาส 4 ซึ่งเป็นช่วงของการเดินทางท่องเที่ยว กอปรกับมาตรการส่งเสริมการท่องเที่ยวที่ภาครัฐปล่อยออกมา ผู้ประกอบการจึงคาดหวังว่าจะช่วยกระตุ้นให้คนไทยเดินทางท่องเที่ยวกันมากขึ้น เพื่อชุบชีวิตธุรกิจโรงแรมและที่พักกลับมาฟื้นตัว ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จึงสำรวจสถานการณ์ธุรกิจโรงแรมและที่พัก พร้อมพฤติกรรมการเลือกที่พักของนักท่องเที่ยวในช่วงไตรมาส 4 ต่อเนื่องถึงปี 2564 เพื่อให้ธุรกิจได้รับมือกับพฤติกรรมนักเดินทางที่เปลี่ยนไป

บทสรุปเศรษฐกิจปี 2563 คือ อาการสาหัสจากโควิด-19 แม้มีข่าวดีโค้งสุดท้ายกับการเริ่มใช้วัคซีนในต่างประเทศ แต่แนวโน้มเศรษฐกิจไทยปี 2564 ยังคงติดหล่มโควิด ความหวังการฟื้นตัวยังอยู่บนความไม่แน่นอน มาดูคาดการณ์เศรษฐกิจไทยปี 2564 ของ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย กับ 7 ประเด็นสำคัญ

ลุ้นผลการเลือกตั้ง ประธานาธิบดีสหรัฐ กันแบบข้ามวันข้ามคืน หลังเสร็จสิ้นการเลือกตั้งในวันที่ 3 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ในที่สุดก็ชัดเจนแล้วว่า “โจ ไบเดน” พลิกเอาชนะ “โดนัล ทรัมป์” ได้ในโค้งสุดท้าย ต้องบอกว่าเลือกตั้งสหรัฐ ไม่ใช่เรื่องไกลตัว เพราะการดำเนินนโยบายต่อจากนี้จะส่งผลกระทบไปทั่วโลกในฐานะประเทศมหาอำนาจ เห็นได้จาก 4 ปีที่ผ่านมาภายใต้การนำของประธานาธิบดีทรัมป์  ผลของสงครามการค้าระหว่างจีน-สหรัฐ ทำเอาป่วนไปทั่วโลก

  เทศกาลกินเจ เป็นอีกหนึ่งเทศกาลสำคัญที่แบรนด์และนักการตลาดหันมาทำกิจกรรมทางการตลาดมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากพฤติกรรมของผู้บริโภคหันมาใส่ใจสุขภาพมากขึ้น ไม่เฉพาะแค่ผู้สูงวัยเท่านั้น แต่ยังขยายวงกว้างมายังกลุ่มคนรุ่นใหม่เพิ่มมากขึ้น ในแต่ละปีจึงมีเม็ดเงินใช้จ่ายด้านอาหารและเครื่องดื่มหมุนเวียนเป็นจำนวนไม่น้อย แต่จากสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 ตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา ส่งผลให้ภาพรวมเศรษฐกิจซบเซา อีกทั้งค่าครองชีพที่เพิ่มสูงขึ้นและหลายคนประสบปัญว่างงาน ทำให้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้สำรวจพฤติกรรมคนกรุงเทพฯ ในช่วงเทศกาลกินเจปี 2563 พบว่า การใช้จ่ายอาจจะไม่คึกคักเมื่อเทียบกับปีก่อน และมีการปรับพฤติกรรมการกินเจโดยควบคุมค่าใช้จ่ายมากขึ้น

เมื่อก่อนแบรนด์และนักการตลาดมักจะมุ่งโฟกัสการทำตลาดไปที่กลุ่มคน Gen Alpha หรือ Millenial รวมถึงคนมีคู่เป็นส่วนใหญ่ เพราะเป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีขนาดใหญ่และมีกำลังจับจ่ายใช้สอยสูง แต่มาตอนนี้คงต้องเปลี่ยนมุมมองความคิดกันใหม่ เพราะทุกวันนี้เรามักจะเห็นคนเดินเล่นตามห้างสรรพสินค้า หรือแม้กระทั่งทำกิจกรรมคนเดียว เช่นช้อปปิ้งและออกกำลังอยู่บ่อยครั้ง คนกลุ่มนี้คือ กลุ่มคนโสด (คนที่ยังไม่แต่งงาน) ซึ่งนับวันจะขยายจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ

วิกฤติโควิด-19 ฉุดเศรษฐกิจดิ่งทั่วโลก สถานการณ์ในประเทศหลังจากพ้นช่วงล็อกดาวน์มาแล้ว หลายสถาบันประเมินตรงกันว่า เศรษฐกิจไทยแตะระดับต่ำสุดไปแล้วเมื่อไตรมาส 2 แต่การฟื้นตัวยังเป็นไปอย่างช้า ๆ คงต้องใช้เวลา 2 ปีกว่าจะกลับไปปกติเหมือนก่อนโควิด โดยอยู่บนปัจจัยที่ว่าคนไทยทั่วประเทศต้องเข้าถึงวัคซีนในปลายปี 2564

แม้สถานการณ์การแพร่ระบาดของ โควิด-19 ในประเทศไทยจะเริ่มคลี่คลายมากขึ้น จากจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่ที่ลดจำนวนลงอย่างต่อเนื่อง แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าวิกฤตโควิด-19 ครั้งนี้ได้ทิ้งความบอบช้ำทางเศรษฐกิจไว้อย่างมากมาย ในยามนี้ถึงหลายธุรกิจจะกลับมาเปิดให้บริการได้อีกครั้ง แต่ต้องปรับรูปแบบให้สอดรับวิถีชีวิตใหม่ (New Normal) ขณะเดียวกันบางธุรกิจยังคงฟื้นตันได้ระดับหนึ่งและมีอีกหลายธุรกิจที่ยังไม่สามารถกลับมาดำเนินการได้เหมือนเดิม เนื่องจากความกังวลต่อความเสี่ยงของการกลับมาระบาดรอบใหม่ ประกอบกับกำลังซื้อของผู้บริโภคที่ชะลอตัวลง

ปฏิเสธไม่ได้ว่า สถานการณ์แพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ที่เกิดขึ้นไปทั่วโลก ไม่เพียงแต่ทำให้พฤติกรรมและวิถีชีวิตประจำวันของคนเปลี่ยนไป ทว่ายังทำให้รูปแบบการทำงานและการดำเนินธุรกิจต่างๆ เปลี่ยนไปจากเดิม จนเกิดเป็น New Normal หรือความปกติใหม่ เมื่อประกอบกับความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่เข้ามาอำนวยความสะดวก จนสามารถจะทดแทนงานบางอย่างได้อย่างมาก ก็ยิ่งเป็นตัวเร่งให้ “ตลาดแรงงาน” เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เพราะทักษะการทำงานเดิมๆ ที่มีอยู่อาจไม่เพียงพอสำหรับการทำงานในโลกปัจจุบันอีกต่อไป และทำให้คนทำงานยุคใหม่ต้องเร่งปรับตัวพัฒนาทักษะทั้งการพัฒนาความรู้ในทักษะเดิม (Upskill) และเสริมทักษะความรู้ใหม่ๆ (Reskill) ที่ไม่เคยรู้มาก่อน เพื่อก้าวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงและรองรับงานหรือหน้าที่ใหม่ที่ต่างจากเดิมให้ได้ เพราะไม่เช่นนั้น อาจจะกลายเป็นคนตกยุคและตกงานเอาได้ง่ายๆ

แม้มีสัญญาณดีจากมาตรการปลด Lockdown  ให้เกือบทุกธุรกิจกลับมาเปิดดำเนินกิจการอีกตั้งแต่เดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา แต่วิกฤติ Covid-19 ที่กระทบเศรษฐกิจทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย ปี 2563  คาดการณ์จีดีพี “ติดลบ” จะมากหรือน้อย สถานการณ์ยังไม่แน่นอน คงต้องไปรอลุ้นการฟื้นตัวไตรมาส 4 แต่วิกฤติโควิดนี้ ต้องใช้เวลาอีก 2-3 ปีกว่าจะกลับมาเท่าปี 2562

ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ธุรกิจร้านอาหารของประเทศไทยปี 2563 จะมีมูลค่ารวม 4.37- 4.41 แสนล้านบาท ขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปีก่อนเล็กน้อยราว 1.4-2.4% และเป็นการขยายตัวในอัตราที่ชะลอตัวลง เนื่องจากยังมีโจทย์ท้าทายรออยู่รอบด้าน ทั้งการแข่งขันที่รุนแรง ต้นทุนที่สูงขึ้น รวมทั้งการเข้ามาทำตลาดของผู้ประกอบการรายใหญ่ กลายเป็นแรงกดดันให้ผู้ประกอบการในธุรกิจ จำเป็นต้องปรับตัวเพื่อรับมือกับความท้าทายที่เกิดขึ้น 

ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้จัดงานเสวนาเรื่อง “แนวโน้มธุรกิจ ท่ามกลางโจทย์หินปี 2563” เมื่อวันจันทร์ที่ 9 ธันวาคม 2562 ที่ผ่านมา โดยปรับลดประมาณการจีดีพีปี 2562 มาอยู่ที่ 2.5% และมองเศรษฐกิจไทยปีหน้าขยายตัว 2.7% ขณะที่ ธุรกิจไทยเผชิญหลายโจทย์หินทั้งเงินบาทแข็ง ภัยแล้ง และการปรับขึ้นของค่าจ้างขั้นต่ำ

  ปีที่ผ่านมาศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้ประเมินว่าธุรกิจร้านอาหารน่าจะมีมูลค่าตลาดมากกว่า 415,000 ล้านบาท เติบโตในอัตรา 4-5% ปัจจัยการเติบโตส่วนหนึ่งมาจากการขยายสาขาใหม่ ของผู้ประกอบการรายเดิม ส่วนหนึ่งมาจากการเข้ามาของผู้เล่นหน้าใหม่ เข้ามาช่วยกระตุ้นดีมานด์ของผู้บริโภค จึงเห็นร้านอาหารหลากหลายประเภทเกิดขึ้น เพื่อให้ผู้บริโภคได้เข้าไปลิ้มลอง ทั้งอาหารคาว อาหารหวาน และเครื่องดื่มสารพัด สำคัญกว่าซัพพลายที่มีมากมาย คือ ฝั่งดีมานด์ของผู้บริโภคที่นับวันจะเพิ่มมากขึ้น จากไลฟ์สไตล์ของคนยุคปัจจุบันนิยมออกไปกินข้าวนอกบ้าน ใช้ช่วงเวลาของมื้ออาหารเพื่อสังสรรค์กับเพื่อนฝูง ถือเป็นตัวกระตุ้นให้ตลาดขยายตัวอย่างต่อเนื่องนั่นเอง

ปฏิเสธไม่ได้ว่าประเด็นเรื่องสงครามการค้าระหว่างจีนและสหรัฐ เป็นหนึ่งประเด็นสำคัญที่ทั้งโลกต่างจับตามอง เนื่องจาก ข้อตกลงระหว่างสองขั้วอำนาจจะส่งผลต่อทิศทางการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของทั่วโลกในอนาคตอันใกล้นี้​ โดยเฉพาะปัญหาความขัดแย้งและการแข่งขันกันสร้างความโดดเด่นในเรื่องของการพัฒนาเทคโนโลยีต่างๆ ที่ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่จะกระตุ้น กลายเป็นชนวนที่ทำให้ความขัดแย้งต่างๆ ยืดเยื้อออกไปมากขึ้น รวมทั้งพัฒนาการหรือ Next Episode ของมหากาพย์เรื่องนี้ ที่จะขยับภาพจาก Trade War ไปสู่ภาพของ Tech War อย่างชัดเจนมากขึ้น

เป็นหนึ่งตลาดที่ขับเคลื่อนการเติบโตจากฟากของ Functional มาโดยตลอด ประกอบกับลักษณะของสินค้าเองที่ค่อนข้างมีความคงทนมีอายุการใช้งานเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 1-2 ปี ทำให้การเติบโตของตลาดเครื่องครัวในประเทศมูลค่ากว่า 8 พันล้านบาท เป็นไปอย่างไม่หวือหวานัก โดยเฉพาะหากปีไหนภาวะเศรษฐกิจไม่เอื้ออำนวยต่อการจับจ่ายใช้สอยก็แทบจะมองไม่เห็นการเติบโตจากตลาดนี้ได้เลย

ศูนย์วิจัยกสิกรไทย  คาดการณ์ปี 2556 ยังคงมีปัจจัยลบปกคลุมการดำเนินธุรกิจ โดยเฉพาะแรงกดดันจากต้นทุนที่มีแนวโน้มสูงขึ้นจากหลายปัจจัย เช่น การปรับขึ้นอัตราค่าจ้างขั้นต่ำเป็น 300 บาท, การทยอยลดการอุดหนุนราคาพลังงานของภาครัฐ, การปรับเพิ่มค่าไฟฟ้า Ft รอบใหม่  หรือ ปัญหาการขาดแคลนแรงงาน และ ปัจจัยทางการเมืองในประเทศ  แต่ก็มีธุรกิจบางประเภทที่ได้รับปัจจัยหนุนเฉพาะมาเป็นแรงขับเคลื่อนให้สามารถเติบโตได้อย่างโดดเด่นในปี 2556

    ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า ตลาดน้ำอัดลมปี 2555 มีมูลค่าประมาณ 38,500 ล้านบาท หรือขยายตัวร้อยละ 7  โดยตลาดน้ำอัดลมในปี 2555 กลับมาขยายตัวอีกครั้ง ภายหลังจากที่ตลาดน้ำอัดลมในปี 2554 หดตัวร้อยละ 4 จากปัญหาอุทกภัยในช่วงปลายปี 2554 ซึ่งทำให้การผลิตน้ำอัดลมของผู้ประกอบการรายใหญ่ต้องหยุดชะงัก ประกอบกับอุทกภัย ได้ทำให้เส้นทางการขนส่งสินค้าถูกตัดขาด ซึ่งเป็นอุปสรรคทางด้านการขนส่งของผู้ประกอบการรายอื่นๆ ที่สามารถผลิตสินค้าได้ ทั้งนี้ ตลาดน้ำอัดลมปี 2555  ได้รับปัจจัยหนุนสำคัญจากกำลังซื้อที่เพิ่มขึ้น ตามการฟื้นตัวของภาวะเศรษฐกิจ…