KResearch

แม้ “ความไม่แน่นอน” เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับธุรกิจมาตลอด และทำให้ผู้ประกอบการต้องเตรียมตัวเองให้พร้อมรับมือเสมอ แต่การกลับมาอีกรอบของ “ทรัมป์” พร้อมกับนโยบายการค้าอเมริกาต้องมาก่อน (America First) อย่างเข้มข้น กลับสร้างความ “ผันผวน” ให้กับธุรกิจมากขึ้น โดยเฉพาะนโยบายการขึ้นภาษีสินค้าที่กำลังจะประกาศเพิ่มเติมในวันที่ 2 เม.ย.นี้ เพราะหากไทยถูกเก็บภาษีนำเข้าสินค้าเพิ่มขึ้น ไม่เพียงจะส่งผลกระทบต่อหลายอุตสาหกรรมของไทย ศูนย์วิจัยกสิกรไทย มองว่า ยังจะซ้ำเติมเศรษฐกิจไทยที่อยู่ในช่วงฟื้นตัวช้า ให้ “น่าห่วง” ขึ้นไปอีก

ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ปรับลดประมาณการเศรษฐกิจไทยปี 2566 ลงมาอยู่ที่ 2.5% จาก 3.0% เนื่องจากเศรษฐกิจไทยยังได้รับผลกระทบจากการที่เศรษฐกิจโลกชะลอตัว โดยเฉพาะเศรษฐกิจจีนที่ยังคงเผชิญกับปัญหาในภาคอสังหาริมทรัพย์อยู่

หลังจาก “จีน” ประกาศปลดล็อคมาตรการโควิดเป็นศูนย์ (Zero-Covid) ที่ใช้มานานเกือบ 3 ปี ทำให้หลายประเทศรอคอยการกลับมาของนักท่องเที่ยวชาวจีน รวมถึงประเทศไทย เพราะก่อนวิกฤตโควิด-19 ไทยมีรายได้จากนักท่องเที่ยวจีนประมาณ 28% ของนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางเข้าไทย การเปิดให้นักท่องเที่ยวจีนเดินทางออกนอกประเทศในครั้งนี้ จึงเป็นความหวังสำหรับภาคธุรกิจการเดินทางและท่องเที่ยวไทย โดยศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดปี 2566 ชาวจีนจะเที่ยวไทยแตะ 4.56 ล้านคน และดันจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติเที่ยวไทยทั้งปีขยับเป็น 25.5 ล้านคน

ปี 2566 เป็นปีแห่งความหวังสำหรับทุกธุรกิจ ไม่เว้นอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย หลังจากต้องเผชิญกับวิกฤติโควิด-19 ปะทุมากว่า 2 ปี จนทำรายได้ท่องเที่ยวสูญมหาศาล เพราะนักท่องเที่ยวต่างชาติแทบเป็นศูนย์ โดยครึ่งปีแรกของปี 2564 รายได้จากการท่องเที่ยวหดหายไปถึง 1.30 แสนล้านบาท

เรียกได้ว่าเป็นอีกปีที่ “ไม่ง่าย” สำหรับทุกธุรกิจ แม้สถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 จะเริ่มคลี่คลายให้ธุรกิจได้กลับมาเดินต่อ แต่ก็มีโจทย์ท้าทายใหม่ๆ ให้ทุกธุรกิจต้องปรับตัวกันอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นวิกฤต “เงินเฟ้อ” ที่สูงเป็นประวัติการณ์ แถมซ้ำเติมด้วยการปรับ “ค่าจ้างขั้นต่ำ” ขึ้นอีก 5% จากอัตราเดิม ซึ่งจะเริ่มวันที่ 1 ต.ค.นี้ ส่งผลให้ภาคธุรกิจมีต้นทุนพุ่งสูงขึ้น และทำให้กำไรธุรกิจลดลง โดย “ศูนย์วิจัยกสิกรไทย” ได้ประเมินการปรับขึ้นค่าจ้างขั้นต่ำ พบว่า อาจกระทบกำไรจากการดำเนินงานให้ลดลงราว 4.6% โดยกลุ่มอุตสาหกรรมที่พึ่งพาแรงงานสูง ทั้งธุรกิจการเกษตร ค้าปลีก โรงแรม …

แม้ว่าการแพร่ระบาดของ COVID-19 จะสร้างผลกระทบ “สาหัส” ให้กับภาคธุรกิจ หลายบริษัทต้องลดพนักงาน ขณะที่บางกิจการต้องปิดตัวลง แต่หากมองในอีกมุมหนึ่ง การที่ผู้คนต้องเก็บตัวอยู่บ้านมากขึ้น หรือแม้กระทั่งไม่สามารถนั่งกินอาหารที่ร้านได้ เพื่อเป็นการยับยั้งเชื้อ COVID-19 ไม่ให้กระจายในวงกว้าง ก็ส่งผลให้การใช้ Mobile Banking และ e-Wallet เติบโตอย่างรวดเร็วเช่นกัน โดย ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้เผยผลสำรวจล่าสุดเกี่ยวกับการใช้งาน Digital Banking และ e-Wallet เพื่อสะท้อนให้เห็นพฤติกรรมการทำธุรกรรมทางการเงินของผู้บริโภคในปัจจุบัน เพื่อที่แบรนด์จะได้เข้าใจและรับมือกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปได้อย่างเท่าทัน

ปฏิเสธไม่ได้ว่า ปีที่ผ่านมาเป็นปีที่ธุรกิจร้านอาหารต้องเจอความ “ท้าทาย” และ “ปรับตัว” กันตลอดเวลาเพื่อความอยู่รอด จากสถานการณ์โควิด-19 ที่ระบาดหนักเกือบทั้งปี ส่งผลให้ภาพรวมตลาดร้านอาหารปี 2564 หดตัว 11% มาปีนี้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดการณ์ว่า หากโควิด-19 ระบาดไม่รุนแรงจนนำไปสู่การยกระดับมาตรการเข้มข้น ธุรกิจร้านอาหารจะกลับมา “ฟื้นตัว” และ “เติบโต” ได้ประมาณ 5-9.9%

สถานการณ์โควิด-19 ระลอก 3 ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ส่งผลกระทบรุนแรงกว่าทุกครั้ง และยังมีความไม่แน่นอนอยู่สูง ศูนย์วิจัยกสิกรไทยคงประมาณการอัตราการเติบโตของเศรษฐกิจไทยปี 2564 ไว้ที่ 1.8% แต่หากสามารถเร่งกระจายวัคซีนได้มากพอภายใน 2-3 เดือนนี้ อาจทำให้ภาพการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจในไตรมาส 4 ชัดเจนขึ้นกว่าเดิม

เรียกได้ว่าแผลเก่าจากพิษโควิด-19 สองรอบยังไม่ทันจางหายไป ก็ต้องมาเจอแผลใหม่ซ้ำเข้าทีเดิมกับการกลับมาระบาดของโควิดระลอก 3 จนตัวเลขผู้ติดเชื้อพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ธุรกิจต้องหยุดชะงักกันไปอีกรอบ ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่า หนึ่งในอุตสาหกรรมแรกๆ ที่ต้องเผชิญกับผลกระทบจากการระบาดรอบแล้วรอบเล่าของโควิด-19 คือ การท่องเที่ยว โดย ศูนย์วิจัยกสิกรไทย คาดว่า การระบาดโควิด-19 ในรอบนี้ จะส่งผลให้รายได้ท่องเที่ยวในครึ่งปีแรกของปีนี้หายไป 1.3 แสนล้านบาทเลยทีเดียว 

จากปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่นับวันทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเป็นฝุ่น PM 2.5 สภาพอากาศแปรปรวน ตลอดจนภาวะภัยแล้ง และน้ำท่วม ส่งผลให้ผู้บริโภคยุคใหม่เริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหันมาใช้สินค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นโจทย์ท้าทายให้แบรนด์ต้องเร่งปรับกลยุทธ์เพื่อให้สินค้าและบริการตอบโจทย์ความต้องการรักษ์โลกของคนรุ่นใหม่ในปัจจุบัน

  เข้าสู่ช่วงไตรมาสสุดท้ายของปี 2563 ไตรมาสที่เป็นความหวังของผู้ประกอบการธุรกิจโรงแรมและที่พัก หลังจากต้องเผชิญกับสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 อย่างหนักในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ส่งผลให้ธุรกิจต้องสูญรายได้อย่างมหาศาล ทำให้ไตรมาส 4 ซึ่งเป็นช่วงของการเดินทางท่องเที่ยว กอปรกับมาตรการส่งเสริมการท่องเที่ยวที่ภาครัฐปล่อยออกมา ผู้ประกอบการจึงคาดหวังว่าจะช่วยกระตุ้นให้คนไทยเดินทางท่องเที่ยวกันมากขึ้น เพื่อชุบชีวิตธุรกิจโรงแรมและที่พักกลับมาฟื้นตัว ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จึงสำรวจสถานการณ์ธุรกิจโรงแรมและที่พัก พร้อมพฤติกรรมการเลือกที่พักของนักท่องเที่ยวในช่วงไตรมาส 4 ต่อเนื่องถึงปี 2564 เพื่อให้ธุรกิจได้รับมือกับพฤติกรรมนักเดินทางที่เปลี่ยนไป

บทสรุปเศรษฐกิจปี 2563 คือ อาการสาหัสจากโควิด-19 แม้มีข่าวดีโค้งสุดท้ายกับการเริ่มใช้วัคซีนในต่างประเทศ แต่แนวโน้มเศรษฐกิจไทยปี 2564 ยังคงติดหล่มโควิด ความหวังการฟื้นตัวยังอยู่บนความไม่แน่นอน มาดูคาดการณ์เศรษฐกิจไทยปี 2564 ของ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย กับ 7 ประเด็นสำคัญ

  เทศกาลกินเจ เป็นอีกหนึ่งเทศกาลสำคัญที่แบรนด์และนักการตลาดหันมาทำกิจกรรมทางการตลาดมากขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากพฤติกรรมของผู้บริโภคหันมาใส่ใจสุขภาพมากขึ้น ไม่เฉพาะแค่ผู้สูงวัยเท่านั้น แต่ยังขยายวงกว้างมายังกลุ่มคนรุ่นใหม่เพิ่มมากขึ้น ในแต่ละปีจึงมีเม็ดเงินใช้จ่ายด้านอาหารและเครื่องดื่มหมุนเวียนเป็นจำนวนไม่น้อย แต่จากสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 ตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา ส่งผลให้ภาพรวมเศรษฐกิจซบเซา อีกทั้งค่าครองชีพที่เพิ่มสูงขึ้นและหลายคนประสบปัญว่างงาน ทำให้ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้สำรวจพฤติกรรมคนกรุงเทพฯ ในช่วงเทศกาลกินเจปี 2563 พบว่า การใช้จ่ายอาจจะไม่คึกคักเมื่อเทียบกับปีก่อน และมีการปรับพฤติกรรมการกินเจโดยควบคุมค่าใช้จ่ายมากขึ้น

เมื่อก่อนแบรนด์และนักการตลาดมักจะมุ่งโฟกัสการทำตลาดไปที่กลุ่มคน Gen Alpha หรือ Millenial รวมถึงคนมีคู่เป็นส่วนใหญ่ เพราะเป็นกลุ่มผู้บริโภคที่มีขนาดใหญ่และมีกำลังจับจ่ายใช้สอยสูง แต่มาตอนนี้คงต้องเปลี่ยนมุมมองความคิดกันใหม่ เพราะทุกวันนี้เรามักจะเห็นคนเดินเล่นตามห้างสรรพสินค้า หรือแม้กระทั่งทำกิจกรรมคนเดียว เช่นช้อปปิ้งและออกกำลังอยู่บ่อยครั้ง คนกลุ่มนี้คือ กลุ่มคนโสด (คนที่ยังไม่แต่งงาน) ซึ่งนับวันจะขยายจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ

วิกฤติโควิด-19 ฉุดเศรษฐกิจดิ่งทั่วโลก สถานการณ์ในประเทศหลังจากพ้นช่วงล็อกดาวน์มาแล้ว หลายสถาบันประเมินตรงกันว่า เศรษฐกิจไทยแตะระดับต่ำสุดไปแล้วเมื่อไตรมาส 2 แต่การฟื้นตัวยังเป็นไปอย่างช้า ๆ คงต้องใช้เวลา 2 ปีกว่าจะกลับไปปกติเหมือนก่อนโควิด โดยอยู่บนปัจจัยที่ว่าคนไทยทั่วประเทศต้องเข้าถึงวัคซีนในปลายปี 2564

ในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา ธุรกิจการรับส่งอาหารถึงที่บ้าน (Food Delivery) เป็นหนึ่งในธุรกิจที่มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว ส่วนหนึ่งเป็นผลจากการมาของดิจิทัล ทำให้พฤติกรรมการรับประทานอาหารของผู้บริโภคเปลี่ยนไปเพราะสามารถหยิบมือถือขึ้นมากดสั่งอาหารผ่านแอปพลิเคชั่นได้อย่างสะดวกรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อผนวกกับสถานการณ์แพร่ระบาดของโควิด-19 จนทำให้ภาครัฐต้องประกาศใช้มาตรการเข้มล็อกดาวน์ ส่งผลให้ร้านอาหารไม่สามารถให้บริการนั่งทานในร้านได้ เหลือไว้เพียงบริการซื้อกลับบ้าน และสั่งอาหารมารับประทานที่บ้านเท่านั้น ก็ยิ่งเป็นตัวเร่งให้ธุรกิจ Food Delivery ได้รับความนิยมและขยายตัวอย่างรวดเร็ว

แม้มีสัญญาณดีจากมาตรการปลด Lockdown  ให้เกือบทุกธุรกิจกลับมาเปิดดำเนินกิจการอีกตั้งแต่เดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา แต่วิกฤติ Covid-19 ที่กระทบเศรษฐกิจทั่วโลก รวมทั้งประเทศไทย ปี 2563  คาดการณ์จีดีพี “ติดลบ” จะมากหรือน้อย สถานการณ์ยังไม่แน่นอน คงต้องไปรอลุ้นการฟื้นตัวไตรมาส 4 แต่วิกฤติโควิดนี้ ต้องใช้เวลาอีก 2-3 ปีกว่าจะกลับมาเท่าปี 2562

ศูนย์วิจัยกสิกรไทย ได้จัดงานเสวนาเรื่อง “แนวโน้มธุรกิจ ท่ามกลางโจทย์หินปี 2563” เมื่อวันจันทร์ที่ 9 ธันวาคม 2562 ที่ผ่านมา โดยปรับลดประมาณการจีดีพีปี 2562 มาอยู่ที่ 2.5% และมองเศรษฐกิจไทยปีหน้าขยายตัว 2.7% ขณะที่ ธุรกิจไทยเผชิญหลายโจทย์หินทั้งเงินบาทแข็ง ภัยแล้ง และการปรับขึ้นของค่าจ้างขั้นต่ำ