ในขณะที่ Starbucks ขยายอาณาจักรอย่างต่อเนื่องจนปัจจุบันมีสาขามากกว่า 27,000 แห่งทั่วโลกในกว่า 70 ประเทศ และกลายเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้กระแสการดื่มกาแฟกลายเป็นไลฟ์สไตล์ของคนรุ่นใหม่ แต่ดูเหมือนว่า คาเฟ่ท้องถิ่นในบางประเทศกลับไม่ได้รับอานิสงส์เหล่านี้แต่อย่างใด
โดยมีรายงานว่าประเทศที่เผชิญกับการล่มสลายของคาเฟ่ท้องถิ่นก็คือ ฝรั่งเศส เหตุที่เป็นเช่นนั้นเพราะมีการรายงานว่า จำนวนคาเฟ่ท้องถิ่นของฝรั่งเศสได้ลดลงอย่างรวดเร็วในชั่วระยะเวลา 50 ปี
อ้างอิงจากสำนักข่าว AP ระบุว่า คาเฟ่ในฝรั่งเศสนั้นเคยมีมากกว่า 200,000 แห่งในปี 1969 และปัจจุบันลดลงเหลือไม่ถึง 40,000 แห่ง (เฉลี่ยปิดตัวราว 8 ร้านต่อวัน) ขณะที่บางสื่อเช่น Le Parisien อ้างว่าในปี 1960 ฝรั่งเศสเคยมีคาเฟ่มากถึง 600,000 แห่ง และปัจจุบันลดลงเหลือไม่ถึง 35,000 แห่ง (เฉลี่ยปิดตัวราว 30 ร้านต่อวัน) โดยเฉพาะตามหมู่บ้านเล็ก ๆ ที่แทบไม่เหลือคาเฟ่เหล่านี้อีกแล้ว
แม้จะเป็นตัวเลขที่แตกต่างกันพอสมควร แต่ก็ถือว่าการล่มสลายของคาเฟ่ในฝรั่งเศสนั้นเกิดขึ้นแล้วอย่างชัดเจน และคงน่าสนใจมากพอจะทำให้ประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง ต้องเปิดแผนเยียวยามูลค่า 150 ล้านยูโรเพื่อช่วยรักษาคาเฟ่ที่กำลังประสบปัญหาอย่างหนักราว 1,000 แห่งอย่างจริงจัง
หันมาดูตัวเลขของคาเฟ่ข้ามชาติอย่าง Starbucks กันบ้าง ปัจจุบัน มีสาขาของ Starbucks ในฝรั่งเศส 121 แห่ง (ตัวเลขล่าสุดเมื่อเดือนมิถุนายน 2019) เพิ่มขึ้นหนึ่งเท่าตัวจากปี 2015 ที่มีราว 50 กว่าแห่ง โดยเมืองที่มีร้าน Starbucks ตั้งอยู่มากที่สุดหนีไม่พ้นกรุงปารีส เมืองหลวงของประเทศ แม้ตัวเลขการเพิ่มขึ้นจะไม่หวือหวาเท่าในประเทศจีน หรือสหรัฐอเมริกา แต่ทิศทางของ Starbucks ก็ยังถือว่าปักหลักอย่างมั่นคงกว่าคาเฟ่ท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเหล่านั้น
คาเฟ่ฝรั่งเศสสำคัญอย่างไร ทำไมรัฐต้องควักเงินช่วยเหลือ
เหตุที่ฝรั่งเศสต้องการรักษาคาเฟ่เหล่านั้นให้คงอยู่ มาจากความพิเศษของสถานที่ที่อยู่ในฐานะศูนย์กลางของชุมชน และพร้อมจะเปิดให้คนจากหลากหลายพื้นเพเข้ามาพูดคุยแสดงความคิดเห็นในประเด็นต่าง ๆ ได้ รวมถึงเป็นพื้นที่กระจายข่าวสาร ซึ่งฝรั่งเศสมองว่า คาเฟ่นั้นแท้จริงแล้วคือเครื่องมือสร้างสัมพันธ์ของคนในชุมชนให้แน่นแฟ้นมากขึ้น
อย่างไรก็ดี ด้วยพฤติกรรมของผู้คนที่เปลี่ยนแปลงไป ไม่ว่าจะเป็นการลด ละ เลิกการสูบบุหรี่ และการดื่มแอลกอฮอล์ลงอย่างมากของชาวฝรั่งเศส ก็ทำให้ความสำคัญของคาเฟ่ท้องถิ่นเริ่มหายไปจากความทรงจำ
นอกจากนั้น เด็กรุ่นใหม่ก็เริ่มย้ายถิ่นฐานเข้ามาอยู่ในเมืองใหญ่มากขึ้น ทำให้บทบาทของคาเฟ่ในชนบทลดน้อยลงตามจำนวนคนที่อาศัย
อีกหนึ่งปัจจัยที่พบก็คือ ในอดีต คาเฟ่ท้องถิ่นเป็นสถานที่ที่มีทั้ง “ทีวี” และ “หนังสือพิมพ์” ให้บริการ แต่ในยุคนี้ต้องบอกว่าทีวีมีอยู่ในทุกบ้าน ส่วนหนังสือพิมพ์ก็อ่านจากออนไลน์ ผู้คนจึงไม่จำเป็นต้องไปรับข่าวสารใหม่ ๆ จากคาเฟ่อีกต่อไป
รวมถึงอาจมาจากปัจจัยอื่น ๆ เช่น การเปิดตัวเครื่องชงกาแฟอัตโนมัติที่เริ่มแพร่หลายมากขึ้น, ค่าแรงในการจ้างพนักงานที่สูงลิ่ว, พนักงานที่อาจไม่อยากสื่อสารภาษาอังกฤษ และอาจไม่ได้มองว่าลูกค้าคือพระเจ้า, มาตรฐานด้านความสะอาดที่ปรับปรุงใหม่อย่างต่อเนื่องจนบางร้านไม่สามารถรับภาระได้อีกต่อไป ฯลฯ เหล่านี้จึงนำไปสู่การปิดตัวของคาเฟ่ในเขตชนบทอย่างต่อเนื่องในที่สุด
เงิน 150 ล้านเหรียญยูโรจึงอาจเป็นฟางเส้นสุดท้ายที่คาเฟ่ท้องถิ่นสามารถยึดเอาไว้ เผื่อจะมีโอกาสฟื้นคืนชีพในฐานะศูนย์กลางชุมชนอีกครั้ง