ปรากฏการณ์ Clubhouse วงเสวนาออนไลน์ ที่คนเข้าไปฟังและพูดคุยกัน กลายเป็นกระแสฮิตนานนับเดือน หากเปรียบง่ายๆ ก็เหมือน “คลับเฮาส์หมู่บ้าน” ที่เมมเบอร์ต่างๆ มานั่งพูดคุยกัน ในแพลตฟอร์มมาแรงนี้มีห้องสนทนาเปิดเวทีให้มีปฏิสัมพันธ์โต้ตอบ หลากหัวข้อให้เลือกฟัง จากหลายวงการตั้งแต่การเมืองไปถึงเรื่องบันเทิง เมื่อมีคนสงสัย ก็มีคนมาช่วยให้คำตอบ ความ Real เป็นสิ่งที่ดึงดูดคนเข้ามาฟังได้จำนวนมาก Clubhouse เมื่อมีข้อดี แต่ก็มีเรื่องที่ควรระวังอยู่เช่นกัน
ตามดูปัจจัยสร้างความสำเร็จให้ Clubhouse และเรื่องที่ผู้ใช้งานควรระวัง จากมุมมองของ ผศ.ดร.เอกก์ ภทรธนกุล ภาควิชาการตลาด คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และประธานหลักสูตร Master in Branding and Marketing (English) Chulalongkorn Business School
ทำไม Clubhouse ประสบความสำเร็จ
Clubhouse เป็นแอปพลิเคชันแบบ Audio Chat คุยด้วยเสียงแบบกลุ่ม พูดและฟังแบบสด ผู้ใช้สามารถเข้าไปจอยหรือสร้างห้องให้คนอื่นมาจอยก็ได้ แต่ละห้องแชทจอยได้สูงสุด 7,000 คนต่อครั้ง ปัจจุบันใช้งานผ่านสมาร์ทโฟน iPhone หรือ iPad ระบบ iOS 13.0 ขึ้นไป ลงทะเบียนด้วยเบอร์โทรศัพท์และต้องรอให้คนมา Invite เพื่อเข้าร่วม Clubhouse
กระแสของ Clubhouse ดึงดูดผู้คนให้ติดตามฟังห้องสนทนาต่างๆ ที่มีหลากหลายวงการ ทั้ง กูรู CEO นักการตลาด นักการเมือง รวมทั้งดารา เซเลบ คนดัง มาเปิดวงสนทนาให้ความรู้และความเห็นในประเด็นต่างๆ มี Moderator ควบคุมการพูดคุย ทำเอาผู้ฟังติดตามกันเพลิน ไม่หลับไม่นอนฟังยาวกันข้ามคืนบ่อยๆ เป็นการดึงเวลาการใช้งานไปจากหลายแพลตฟอร์มโซเชียล มีเดีย
แพลตฟอร์มใช้เสียงนี้ก็เหมือนการเปิดวงเสวนา สิ่งที่ผู้ใช้งานทำได้ คือ ฟังแต่ละวงว่าคุยเรื่องอะไร และเข้าไปร่วมวงคุยได้ จะทิ้งห้องเปลี่ยนวงสนทนาเมื่อไหร่ก็ได้ และยังรู้ด้วยว่าเพื่อนคนไหนสนใจติดตามฟังห้องไหนอยู่ เพราะการลงทะเบียนด้วยชื่อจริง
หากดูความสำเร็จของ Clubhouse ก็มาจาก 1.จับไลฟ์สไตล์ของผู้ฟังได้ มีห้องสนทนาหลากหลายตามความสนใจ 2.การใช้เสียงเป็นเรื่องง่ายและได้อารมณ์มากกว่าการอ่าน ธรรมชาติคนชอบฟังและพูดมากกว่าเขียนหรืออ่าน เห็นได้จากกระแส Podcast ที่เติบโตมาก่อนหน้านี้ และ 3.FOMO กลัวตกกระแสฮิต ก็ต้องเข้าไปใช้งาน
ในด้านธุรกิจและการตลาด สามารถใช้ประโยชน์จาก Clubhouse ได้หลายรูปแบบ หลักๆ เช่น
1.ความรู้การทำธุรกิจ เพราะมีห้องต่างๆ ที่มาแชร์ความรู้แต่ละธุรกิจให้ฟัง มีระดับ CEO นักการตลาดคนดังมาร่วมแบ่งปันข้อมูล สามารถฟังประสบการณ์และบทเรียนต่างๆ ไปปรับใช้ได้
2.แนวทางการทำคอนเทนต์หารายได้ หากต้องการทำคอนเทนต์รายการ ก็มี Business Model คล้าย Podcast สามารถเปิดรับบริจาค ใส่สปอนเซอร์ ขายสินค้าได้
3.เครื่องมือสื่อสารการตลาด Clubhouse ถือเป็นอีกเครื่องมือที่นำมาใช้เป็นกิมมิคการตลาด สื่อสารแบรนด์ ได้ เช่น บาร์บีก้อน ก็เข้ามาเปิดห้องพูดกับผู้ฟัง และให้ส่วนลดคนที่ฟังอยู่ในห้อง
สำหรับ กลุ่มเป้าหมายของ Clubhouse ต้องถือว่ายังไม่กว้าง เพราะจำกัดผู้ใช้อยู่ในกลุ่ม iPhone หรือ iPad ระบบ iOS ในประเทศไทยตัวเลขคนเล่น Clubhouse ประมาณ 3 แสนคน ห้ามผู้เล่นอายุต่ำกว่า 18 ปี ดังนั้นหากต้องการทำการตลาดบน Clubhouse ต้องไปดูก่อนว่าใช่กลุ่มเป้าหมายของแบรนด์หรือสินค้าหรือไม่
4 ข้อควรระวังในการใช้ Clubhouse
Clubhouse วงเสวนาออนไลน์ มีหัวข้อสนทนาหลากหลายที่เชื้อเชิญให้เราเข้าไปฟัง ประโยชน์ก็มีมากแต่ข้อควรระวังในการใช้ Clubhouse ก็มีเช่นกัน ประเด็นหลักมี 4 เรื่อง
1.ไม่มี Privacy รู้หมดว่าเราเป็นใคร ฟังอะไร พูดอะไร
รูปแบบการใช้แพลตฟอร์ม Clubhouse เพียงแค่เรานั่งฟังอยู่ในห้องโดยไม่ได้ร่วมวงสนทนาด้วย หากมีคนเห็นและสนใจ ก็สามารถติดตามดูตัวคนของเรา ผ่านแอคเคาท์โซเชียลมีเดียอื่นๆ ได้ ไม่ว่าจะเป็น อินสตาแกรม ทวิตเตอร์ และมีการแสดงสถานะการติดตามฟังห้องต่างๆ ของผู้ใช้ตลอดเวลา
อีกทั้งการพูดคุยในห้อง Clubhouse ก็ไม่มีเรื่องที่เป็นส่วนตัว หรือหากมีผู้บริหารองค์กรมาพูดเรื่องกลยุทธ์ธุรกิจ ก็อาจมีคู่แข่งมาร่วมฟังด้วยก็ได้ จึงไม่มีเรื่อง Privacy ใน Clubhouse เพราะไม่สามารถปิดกั้นการเข้ามาติดตามได้
2.เป็น Opinion หรือความคิดเห็นเยอะ ไม่ใช่ Fact อันตรายต่อการนำเนื้อหาไปใช้หากแยกแยะไม่ดี
สิ่งสำคัญการพูดบน Clubhouse ส่วนใหญ่เป็นการแสดงความคิดเห็น (Opinion) ของผู้พูด ดังนั้นผู้ฟังบางคนที่ทำธุรกิจหรือกลุ่ม SMEs เข้ามาฟังคำปรึกษาทางธุรกิจ ซึ่งส่วนใหญ่เป็น Opinion ยังไม่ใช่ Fact ดังนั้นผู้ฟังต้องกลั่นกรองอีกชั้นก่อนที่จะนำความเห็นต่างๆ ไปใช้ปฏิบัติในเชิงธุรกิจ เพราะผู้พูดหรือผู้ฟัง ก็เพิ่งรู้จักกันใน Clubhouse คำแนะนำต่างๆที่จะนำไปใช้ได้ต้องมีเหตุและผล จึงเป็นเรื่องที่ผู้ประกอบธุรกิจต้องตัดสินใจ ไม่ใช่ฟังแค่ความคิดเห็นแล้วนำไปปฏิบัติ เพราะผู้แนะนำไม่ได้มารับผิดชอบกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับธุรกิจ
“Clubhouse แสดงตัวตนชัดเจนว่าผู้ใช้งานเป็นใคร มากกว่าโซเชียลมีเดียอื่นๆ ดังนั้นเมื่อพูดออกมาแล้ว คำพูดจะกลายเป็นนายเรา”
สิ่งที่ต้องระวังคือการพูดในนามองค์กร เพราะการแสดงความคิดเห็นของคนที่อยู่ในองค์กรต่างๆ บน Clubhouse อาจถูกตีความได้ว่าเป็นตัวแทนขององค์กรนั้น เพราะบางเรื่องเป็นข้อมูลเฉพาะขององค์กรไม่ควรมาพูดในที่สาธารณะ แม้ Clubhouse ไม่มีฟังก์ชั่นอัดเสียง แต่ก็มีวิธีอัดเสียงออกมาได้หลายวิธี เพราะโลกออนไลน์ทิ้ง Digital Footprint ไว้เสมอ
3.แอคหลุมก็มี ใครว่าไม่มีตัวปลอม
จากขั้นตอนการลงทะเบียนด้วยเบอร์มือถือและต้องถูก Invite ของ Clubhouse น่าจะเป็นแพลตฟอร์มที่แสดงความเป็นตัวตนจริงๆ ของผู้ใช้ แต่ก็จะเริ่มเห็นว่ามี ตัวปลอมเกิดขึ้นเยอะมาก โดยใช้ภาพของบุคคลอื่น ซึ่งเป็นเรื่องไม่เหมาะสม
ไม่ว่าแพลตฟอร์มใดก็มี “แอคหลุม” การปลอมตัวเป็นอีกคนได้ ทั้งในมุมสนุกสนานแบบสภาโจ๊ก หรือหวังผลในประเด็นต่างๆ ซึ่งอาจถูกตีความผิดไปได้ จากแอคหลุมทำเรื่องไม่ถูกต้อง
4.ในความเสรี มีเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม
แม้แพลตฟอร์มเปิดให้แสดงมุมมองอย่างเสรี แต่ก็เริ่มเห็นคอนเทนต์ที่มีความสุ่มเสี่ยงในเชิงสังคมและจริยธรรม และวิธีการใช้ชีวิต เช่น การพูดเรื่องยาเสพติด ห้อง 18+ ห้อง 20+ โดยเริ่มมีแอคหลุมเข้ามาเปิดวงสนทนาลักษนะนี้ จึงมีโอกาสสูงจะเกิดคอนเทนต์ที่ไม่เหมาะสม
แม้มีข้อต้องระวังการใช้งานบน Clubhouse แต่ก็ยังน้อยกว่าหลายแพลตฟอร์ม ที่เปิดแอคเคาท์ได้ง่ายกว่าเพียงแค่มีอีเมล์ที่ตั้งใหม่เท่าไหร่ก็ได้ และต้องถือว่า Clubhouse ยังมีความน่าสนใจและมีจุดแตกต่าง ที่ดึงดูดคนมาใช้งานได้ และท้ายที่สุดทุกแพลตฟอร์มก็จะคัดกรองเหลือเฉพาะผู้เล่นที่สนใจจริงๆ เห็นประโยชน์ ที่เชื่อมโยงกับความสนใจของตัวเอง