การคว้าประมูลลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลไทย จากสมาคมกีฬาฟุตบอลแห่งประเทศไทย เป็นเวลา 8 ปี ตั้งแต่ฤดูกาล 2021-2028 ด้วยมูลค่า 12,000 ล้านบาท ของ เซ้นส์ เอนเตอร์เทนเมนท์ ผู้ผลิตรายการทีวี ที่มี คุณเอ-วราวุธ เจนธนากุล เป็นเจ้าของและไม่มีประสบการณ์ในการทำคอนเทนท์กีฬามาก่อน จึงน่าสนใจว่า การจ่ายค่าลิขสิทธิ์ ปีละ 1,200 ล้านบาท และค่าผลิตรายการกีฬาอีก 300 ล้านบาทต่อปี ด้วยต้นทุนมหาศาลนี้ เซ้นส์ฯ มีบิสซิเนส โมเดล สร้างรายได้อย่างไร ถึงกล้าใส่ตัวเลขนี้เบียดชนะคู่แข่งอีก 14 รายที่ร่วมประมูล
มารู้จักผู้ก่อตั้งและซีอีโอ เซ้นส์ เอนเตอร์เทนเมนท์ กันก่อน คุณเอ-วราวุธ เจนธนากุล ในวัย 44 ปี เริ่มทำงานแรกด้าน Investment Banker ที่ปรึกษาทางการเงินให้บริษัทขนาดใหญ่ๆ หลังทำงานมา 5 ปี ได้มีโอกาสเป็นพิธีกรรายการ “ตู้ซ่อนเงิน” ของเวิร์คพอยท์ ออกอากาศทางช่อง 5 ถือเป็นการได้สัมผัสกับวงการเอนเตอร์เทนเมนท์ครั้งแรก ได้เรียนรู้การทำงานอีกด้าน จากเดิมที่ทำงานแต่ตัวเลขในธุรกิจการเงิน
หลังจากทำงานพิธีกรได้ปีกว่า ทำให้ คุณเอ-วราวุธ รู้ว่าตัวเองก็มีไอเดียคิดคอนเทนท์ในมุมที่แตกต่างจากคนที่เรียนมาทางด้านนิเทศศาสตร์ ปี 2553 จึงก่อตั้งบริษัทเซ้นส์ เอนเตอร์เทนเมนท์ ผลิตรายการวาไรตี้ให้กับฟรีทีวีช่องต่าง ๆ ช่วงเวลา 10 ปีที่ผ่านมา เซ้นส์ ผลิตรายการทีวีไปแล้ว 60 รายการ ออกอากาศทางช่อง 7 ช่อง 3 ช่องวัน ปัจจุบันมีรายการออนแอร์ทุกวันรวม 6 รายการ มีอยู่ 2 รายการที่เขาทำหน้าที่เป็นพิธีกร เพื่อเป็นเวทีเรียนรู้การทำงานทุกมุมของการผลิตคอนเทนท์
จากคอนเทนท์ โปรวายเดอร์ ทำรายการวาไรตี้มา 10 ปี ปีนี้ เซ้นส์ ก้าวมาถึงจุดเปลี่ยนสำคัญ กับการเข้าสู่ Sport Content ที่เรียกว่าเป็นน่านน้ำใหม่ การตัดสินใจร่วมประมูลลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลไทย ด้วยมูลค่ามหาศาล 12,000 ล้านบาท ระยะเวลา 8 ปี มี 5 เหตุผลหลัก เพื่อสร้าง “บิสซิเนส โมเดล” ใหม่ที่กำลังเป็นเทรนด์การเติบโต
1.Media Landscape เปลี่ยน เรตติ้งทีวีดิจิทัลร่วง
อุตสาหกรรมสื่อทีวีตลอด 10 ปีที่ผ่าน Media Landscape เปลี่ยนแปลงมาตลอด ทั้งการเกิดขึ้นของ ทีวีดิจิทัล การเติบโตของดิจิทัล แพลตฟอร์ม โซเชียล มีเดีย เฟซบุ๊ก ยูทูบ ไลน์ทีวี ปัจจุบันเป็นยุคของ Over The Top หรือ OTT ที่ประเมินกันว่าอีก 3 ปี หรือในปี 2567 การดูคอนเทนท์จากจอทีวี และ OTT จะมีสัดส่วนเท่ากัน
สถานการณ์ดิจิทัล ดิสรัปต์ ที่เกิดขึ้นนับตั้งแต่ยุคทีวีดิจิทัล วันนี้ต้องยอมรับว่าเรตติ้งรายการทีวี ทุกประเภทลดลงหมด ละครที่เคยทำเรตติ้ง 10 ปัจจุบันทำได้ยากขึ้น อย่างรายการ The Money drop ไทยแลนด์ ของเซ้นส์ เมื่อ 5 ปีก่อน เคยทำเรตติ้งสูงสุด 10.8 คือ คนดูพร้อมกันประมาณ 7 ล้านคน ปัจจุบันเรตติ้งสูงสุด ไม่เกิน 5 อยู่ในภาวะเดียวกับรายการวาไรตี้อื่นๆ
มองว่าเกมเรตติ้งทีวีดิจิทัล มีแนวโน้มลดลงไปเรื่อยๆ แม้คนยังดูคอนเทนท์ทีวีอยู่แต่รูปแบบการดูเปลี่ยนไปแล้ว ในอดีตผู้ชมดูคอนเทนท์จากจอเดียว คือ ทีวี แต่วันนี้มีหลากหลายจอให้เลือกดู พฤติกรรมคนดูทีวีเปลี่ยนไปไม่ได้ดูตามเวลาและดูย้อนหลังผ่านดิจิทัล แพลตฟอร์มมากขึ้น ทำให้เรตติ้งกระจายตัว ผู้ผลิตรายการทีวีก็ต้องปรับตัวเองด้วยเช่นกัน ต้องหา บิสซิเนส โมเดลใหม่ในการหารายได้ ไม่สามารถพึ่งพารายได้จากโฆษณาได้อย่างเดียว สิ่งที่ผู้ผลิตรายการทีวีมองโอกาสเหมือนกัน คือ รายได้จาก OTT
2.คว้าลิขสิทธิ์ฟุตบอลไทยลีก เปลี่ยนบิสซิเนส โมเดล
การพลิก บิสซิเนส โมเดล ของเซ้นส์ จึงมองไปที่ Sport Content ที่มีฐานแฟนประจำ “กีฬา” เป็นคอนเทนท์ที่ต้องดูสด และกีฬาที่มีคนติดตามดูมากที่สุดคือ ฟุตบอล จึงทำให้ เซ้นส์ ตัดสินใจเข้าร่วมประมูลลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดฟุตบอลไทย ร่วมกับพาร์ทเนอร์ Eleven Sports ซึ่งเป็นบริษัท Global Sports Media Service ด้านแพลตฟอร์มและแอปพลิเคชั่นกีฬาระดับโลกจากประเทศอังกฤษ
โดยเป็นผู้ชนะประมูลและถือลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดฟุตบอลไทย จากสมาคมกีฬาฟุตบอลแห่งประเทศไทยฯ เป็นระยะเวลา 8 ปี ตั้งแต่ฤดูกาล 2021 – 2028 (พ.ศ. 2564 – 2571)
ถือเป็นดีลประวัติศาสตร์ระยะเวลา 8 ปี ด้วยมูลค่าลิขสิทธิ์สูงถึง 9,600 ล้านบาท หรือ 1,200 ล้านบาทต่อปีมากที่สุดเท่าที่เคยมีมา นอกจากนี้ยังมีงบประมาณผลิตรายการใหม่ การใช้เทคโนโลยี AR และ VR มาใช้ในการถ่ายทอดสดอีก 300 ล้านบาทต่อปี รวมมูลค่าทั้งสิ้น 12,000 ล้านบาท
ในสัญญานี้ เซ้นส์ ได้รับสิทธิ์ในการเป็นผู้ดูแล และบริหารลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสด และสื่อต่างๆ ของฟุตบอลไทยทั้งในประเทศและต่างประเทศ ลีกที่ได้สิทธิ์ คือ ฟุตบอลทีมชาติไทย ทุกชุด ทุกรุ่น ทั้งชายและหญิง และ FUTSAL ทีมชาติ ทั้ง ชาย – หญิง , TOYOTA THAI LEAGUE, CHANG FA CUP, LEAGUE CUP, M-150 แชมเปี้ยนชิพ, ออมสิน League Regional Championship , ฟุตบอล League หญิง , ฟุตซอล League ชาย-หญิง , ESPORTS , FANTASY LEAGUE
“โอกาสการขายลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดฟุตบอลไทยลีก ไม่ใช่เฉพาะประเทศไทย แต่เซ้นส์ได้ลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดทั้งในและต่างประเทศ ลีกไทยได้รับการยอมรับในอาเซียน จึงมีโอกาสที่จะขายลิขสิทธิ์การแข่งขันในอาเซียนทุกแพลตฟอร์ม”
ในการถ่ายทอดสดจะใช้เทคโนโลยี Virtual AR เข้ามาช่วยทำให้เห็นว่าในการแข่งขันผู้เล่นวางแผนไว้อย่างไร วิธีการได้ประตู ผู้ชมจะดูฟุตบอลได้สนุกและเข้าใจการแข่งขันมากขึ้น และอยู่ติดหน้าจอตลอด 90 นาทีของการแข่งขัน พร้อมทั้งมี Virtual Studio จะแสดงกราฟฟิกข้อมูลเปรียบเทียบสถิติของแต่ละทีมและนักเตะ
นอกจากนี้จะใช้เทคโนโลยี AR แสดงชื่อแบรนด์และสินค้าในพื้นสนามและป้ายรอบสนามระหว่างการแข่งขัน ทำให้ผู้ชมเห็นแบรนด์ได้ทันที ตอบโจทย์การสื่อสารแบรนด์ด้วยเทคโนโลยีทันสมัย ทำให้แคมเปญ Sport Marketing ทำได้สนุกขึ้น
3.ปั้นโมเดล Subscription หารายได้ OTT
ฤดูกาลใหม่ฟุตบอลไทยลีกที่เซ้นส์ ได้ลิขสิทธิ์ จะเริ่มในเดือนกันยายน 2564 ช่องทางการออกอากาศจะมีทั้งดูฟรีผ่านทีวีดิจิทัล ดูผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ของเซ้นส์ ทั้งยูทูบ ที่มี Subscribers 6.6 ล้านราย และเฟซบุ๊กเพจ มีผู้ติดตาม 7.8 ล้านราย โดยเป็นรูปแบบการหารายได้จากโฆษณา
แต่สิ่งที่ Zense จะสร้างให้เป็นอีกธุรกิจ คือ แพลตฟอร์ม OTT โดยร่วมกับพันธมิตร Eleven Sport พัฒนาแอปพลิเคชั่น MyCujoo ดูการแข่งขันฟุตบอลไทย ที่จะดูได้ครบทุกลีก แอปนี้จะพัฒนาต่อไปด้วยการใช้เทคโนโลยี VR ดูฟุตบอลได้เหมือนนั่งอยู่ในสนามร่วมกับเพื่อน การรับชมฟุตบอลไทยลีกผ่าน OTT จะมีแพ็กเกจรับชมแบบตลอดฤดูกาล, รายสโมสรและรายแมตช์
“วันนี้ OTT คือ สิ่งที่ผู้ผลิตคอนเทนท์ต้องการเข้ามาทำธุรกิจเพื่อสร้างอีกแหล่งรายได้ แต่ก็ต้องมีคอนเทนท์ที่แข็งแรงเพื่อจูงใจผู้ชมเข้าสู่แพลตฟอร์ม นี่คือสาเหตุที่เซ้นส์ต้องลงทุนมหาศาลเพื่อซื้อลิขสิทธิ์กีฬาฟุตบอลไทยลีก และมองโอกาสเข้าสู่กีฬาอื่นๆ อีกในอนาคต”
4.Sportainment น่านน้ำใหม่รายการทีวี-ออนไลน์
หากพูดถึงจุดแข็งของ เซ้นส์ คือ การผลิตรายการทีวี ที่เป็น Entertainment เมื่อถือครองลิขสิทธิ์ฟุตบอลไทยลีกอยู่ในมือ ซึ่งเป็นคอนเทนท์ Sport ที่คนไทยชื่นชอบ จึงนำมาผสมผสานเป็นกลยุทธ์ Sportainment (Sport + Entertainment) เพื่อเพิ่มฐานผู้ชมกีฬาฟุตบอล
ด้วยการสร้างสรรค์คอนเทนท์รายการทีวีและออนไลน์ ในรูปแบบ Storytelling โดยใช้กีฬาฟุตบอลเป็นตัวนำ รวมทั้งนักฟุตบอลจากสโมสรต่างๆ เพื่อทำให้เกิดความนิยมกีฬาฟุตบอลไทยมากขึ้นในทุกกลุ่ม ซึ่งมูลค่าลิขสิทธิ์ก็เพิ่มขึ้นจากฐานคนดู
ปัจจุบันคนดูฟุตบอลมี 3 กลุ่มหลักคือ กลุ่ม Hard Core รู้จักและติดตามฟุตบอลไทยดีอยู่แล้ว จะทำรายการเกมโชว์ The League ให้แฟนบอล แฟนคลับทุกทีม มาแข่งขันตอบคำถามเกี่ยวกับสโมสรชิงเงินรางวัล 1 ล้านบาท
กลุ่มแมส คนทั่วไปที่ดูกีฬา จะทำรายการ เตะสู่ฟัน ให้เยาวชนและคนทั่วไปแสดงความสามารถด้านกีฬาฟุตบอล เพื่อสร้างแรงบันดาลใจในการดูฟุตบอลและเล่นฟุตบอล ,รายการซุป’ตาร์พาเตะ (Kick off all star) ชวนดารา เซเลบริตี้ ที่มีความสามารถมาแข่งขันเตะฟุตบอลกับสโมสรต่างๆ, รายการ Another Dream ให้นักฟุตบอลไทยทำตามฝันอาชีพที่อยากเป็น, รายการ Star Sport เรียลลิตี้ค้นหา อินฟลูเอนเซอร์นักฟุตบอลหน้าใหม่ๆ
กลุ่มไม่เคยดูฟุตบอล จะทำรายการเพื่อเจาะฐานคนดูใหม่ๆ เริ่มด้วย ซีรีส์วาย The Winner เป็นเรื่องราวความฝันนักฟุตบอลอาชีพ เพื่อเข้าถึงคนรุ่นใหม่ที่ชื่นชอบคอนเทนท์วาย ได้มีโอกาสดูคอนเทนท์ฟุตบอล
“กลยุทธ์ ทั้งหมด Sportainment เป็นการเพื่อสร้าง Ecosystem จากความถนัดผลิตคอนเทนท์บันเทิงเข้าสู่วงการกีฬาฟุตบอล เพื่อสร้างฐานคนดูมากขึ้น ทำให้มูลค่าลิขสิทธิ์ฟุตบอลไทยเพิ่มขึ้นตามไปด้วย”
5.Sportainmerce เจาะฐานคนดูฟุตบอล 10 ล้าน
เป้าหมายการถือลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดฟุตบอลไทย 8 ปี เซ้นส์จะทำให้ คนดูฟุตบอลไทยลีกมากขึ้น พร้อมทั้ง สร้างคอมมูนิตี้ผ่านแอป FCBALLTHAI ที่จะมีคอนเทนท์ฟุตบอลไทยลีกทุกมุม ทั้ง คลิปภาพการแข่งขัน สถิติข้อมูล ภาพไฮไลต์ เปิดให้นักข่าวทีวี ออนไลน์ สปอนเซอร์ ยูทูบเบอร์ เข้ามาใช้ภาพและเสียงการแข่งขันในแต่ละแมตช์ฟรี เพื่อนำไปใช้วิเคราะห์และสร้างคอนเทนท์ในแต่ละสื่อ เพื่อขยายฐานเป็นชุมชนคนรักฟุตบอลไทย
การบริหารลิขสิทธิ์ฟุตบอลให้มีมูลค่าสูงขึ้น คือการสร้างคอมมูนิตี้คนรักฟุตบอลให้เพิ่มขึ้น ปัจจุบันฐานผู้ชมที่ติดตามสโมสรต่างๆ ทั่วประเทศมีกว่า 10 ล้านคน นี่คือกลุ่มที่สามารถต่อยอดสู่การขายสินค้าสำหรับแฟนบอลได้
“Ultimate Goal ของ Zense ที่ก้าวเข้ามาในคอนเทนท์ฟุตบอลไทย จะพัฒนาไปสู่ Sportainmerce (Sport+ Entertainment + Commerce) เพราะการมีคอมมูนิตี้คนรักฟุตบอลจะทำให้เกิดการซื้อขายสินค้าสโมสรต่างๆ นักฟุตบอลก็มีฐานแฟนคลับทุกจังหวัดทั่วประเทศไทย จึงสามารถทำตลาดขายสินค้าผ่าน Marketplace ที่ Zense จะสร้างขึ้น ทำให้สินค้าของสโมสรฟุตบอลทุกทีมขายได้มากขึ้น และ Zense มีส่วนแบ่งจากยอดขาย เป็นอีกแหล่งรายได้ในกลุ่มคอนเทนท์กีฬา”
ด้วยเม็ดเงินลงทุนมหาศาล 12,000 ล้านบาท กับลิขสิทธิ์ฟุตบอลไทยลีก เฉลี่ยต้นทุนในคอนเทนท์กีฬาราว 1,500 ล้านบาทต่อปี การหารายได้ในช่วง 2 ปีแรก คงต้องอยู่ในภาวะขาดทุน แต่ปีที่ 3 หลังจากสร้างฐานคนดู OTT ได้แล้ว ธุรกิจกีฬาน่าจะสร้างรายได้ปีละ 800-1,000 ล้านบาท มาจาก OTT 60-70% และโฆษณา 30% ยังไม่รวมรายได้จากการขายสินค้า จึงเชื่อว่าการถือครองสิทธิ์ 8 ปี ถึงปี 2571 เซ้นส์น่าจะสร้างธุรกิจใหม่และเห็นกำไรได้
แม้เป็นเรื่องท้าทายอย่างมากในการเข้าสู่ธุรกิจคอนเทนท์กีฬาที่ไม่มีประสบการณ์มาก่อน แต่ในฐานะแฟนพันธุ์แท้เชียร์ “ลิเวอร์พูล” มา 30 ปี DNA ของทีมที่ไม่เคยยอมแพ้ แม้นาทีท้ายๆ ของเกมการแข่งขัน ก็ยังวิ่งเต็มที่ เพื่อทำให้แฟนสนุกและมีความสุขกับการเชียร์ทีมรัก “การไม่ยอมแพ้” เป็นสิ่งที่ คุณเอ-วราวุธ ได้ยึดเป็นแนวทางก้าวผ่านความท้าทายไปข้างหน้าเพื่อสร้างบิสซิเนส โมเดลใหม่ เพราะการอยู่ที่เดิมกับธุรกิจทีวีดิจิทัลวันนี้ ก็หายใจยากขึ้นเรื่อยๆ