เชื่อว่าทุกวันนี้ทุกคนรู้จัก Alibaba Group รวมทั้งผู้ก่อตั้งอาณาจักรแห่งนี้ที่ชื่อว่า “แจ๊ค หม่า”
อาณาจักรอาลีบาบา กรุ๊ป เติบโตจนกลายมาเป็นอีคอมเมิร์ซระดับโลก พร้อมสร้างปรากฏการณ์ทางธุรกิจหลากหลายครั้งทั้งในจีนและบนเวทีโลก โดยเฉพาะการผลักดันธุรกิจเข้าไประดมทุนในตลาดหุ้นนิวยอร์กเมื่อปี 2014 พร้อมทำสถิติมีมูลค่าการเสนอขายครั้งแรกหรือ IPO สูงสุดเป็นประวัติการณ์ของตลาดหุ้นในสหรัฐฯ ด้วยราคา 68 เหรียญสหรัฐต่อหุ้น คิดเป็นมูลค่ารวมกว่า 2 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ หรือมากกว่า 7 แสนล้านบาทเลยทีเดียว
รวมทั้งการเอาชนะธุรกิจอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ สัญชาติอเมริกันอย่าง ebay ที่ต้องการขยายอาณาจักรมาในตลาดจีน แต่ต้องพ่ายให้กับ Taobao บริษัทในเครืออาลีบาบาแบบไม่สามารถต่อกรได้ จนต้องถอยทัพกลับไปในที่สุด กลายเป็นต้นกำเนิดวลีสุดคลาสสิคอย่าง “จระเข้ในแม่น้ำแยงซีเกียง”
แจ๊ค หม่า เดินทางบอกเล่าประสบการณ์ของตัวเอง ทั้งการก่อตั้งธุรกิจ วิธีคิด การใช้ชีวิต รวมถึงวิธีบริหารธุรกิจให้ประสบความสำเร็จ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ และเป็น Case Study ที่น่าสนใจให้กับผู้คนอยู่เสมอ โดยเฉพาะเรื่องราวเมื่อครั้งเริ่มก่อตั้งธุรกิจ เหตุผล วิธีคิด รวมไปถึงที่มาที่ไปของการใช้ชื่ออาลีบาบา ซึ่งทุกอย่างมีเหตุ มีผล รวมทั้งมีนัยยะแฝงต่างๆ ที่น่าสนใจ และนี่คือ 9 เคล็ดลับความสำเร็จของชายที่ชื่อ “แจ๊ค หม่า” ที่อยู่ภายใต้ชื่อ “อาลีบาบา” อาณาจักรของเขา
1. “Alibaba” หรืออาลีบาบา เป็นชื่อหนึ่งในตัวละครจากนิทานอาหรับ 1001 ราตรี ซึ่งได้รับการแปลและตีพิมพ์จนเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ซึ่งแจ๊ค หม่า เคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า ช่วงเวลาที่เขากำลังมองหาชื่อเพื่อนำมาใช้กับธุรกิจ เขาคิดว่าธุรกิจ Internet ที่เขาจะทำนั้นเกี่ยวข้องกับคนทั่วโลก จึงอยากได้ชื่อที่คนทั่วโลกรู้จัก เป็นชื่อที่เรียกง่าย และคนจะรู้สึกคุ้นเคย ซึ่งในเวลานั้นชื่อที่เขาชอบเห็นว่าเป็นชื่อที่ดีคือ YAHOO!
2. อาลีบาบา เป็นหนึ่งในชื่อที่ แจ็ค หม่า มองว่ามีสิ่งที่ตรงกับความต้องการของเขา และเขาก็เริ่มทดสอบพลังของชื่อนี้ ขณะที่เขาไปรับประทานอาหารกลางวันที่ร้านแห่งหนึ่งในซานฟรานซิสโก แล้วถามเด็กเสิร์ฟว่า “คุณรู้จักอาลีบาบาไหม?” คำตอบที่ได้คือรู้จัก และสิ่งที่เด็กเสิร์ฟผู้หญิงคนนี้นึกได้เกี่ยวกับอาลีบาบา คือ “Open Sesame” ซึ่งเป็นอาคม หรือคาถา ที่ใช้ในการเปิดถ้ำสมบัติภายในเรื่องนั่นเอง และภายหลังออกจากร้าน เขายังทดสอบกับคนต่ออีก 10-20 คน ที่เขาพบ โดยคนส่วนใหญ่ต่างรู้จักอาลีบาบา และมักจะนึกถึงคำกล่าวคาถาในการเปิดถ้ำสมบัตินี้ทั้งสิ้น แจ๊ค หม่า จึงมั่นใจที่จะเลือกใช้ชื่ออาลีบาบากับธุรกิจของเขา
3. อีกหนึ่งข้อดีของชื่อ Alibaba ที่แจ๊ค หม่า มองเห็นคือ การที่ชื่อขึ้นต้นด้วยอักษร “A” ทำให้เวลาการจัดเรียง Directory หรือการเสิร์ชหาข้อมูลต่างๆ ชื่อของอาลีบาบาก็มักจะขึ้นต้นมาเป็นชื่อแรกๆ เสมอ ทำให้ผู้บริโภคหาพบได้ง่าย และมีโอกาสที่จะเป็นผู้ที่ถูกเลือกได้มากกว่าด้วย
4. ช่วงที่อาลีบาบาเริ่มต้นธุรกิจ แบรนด์จีนส่วนใหญ่ในขณะนั้นมักใช้ชื่อจีนเป็นหลัก ซึ่งแจ๊ค หม่าเองก็มองในจุดนี้เช่นกัน แต่เขาก็ตั้งใจที่จะใช้ชื่อ Alibaba เพื่อต้องการสร้างความเชื่อมั่นให้ธุรกิจมากขึ้นในเชิงจิตวิทยา เพราะขณะนั้นสินค้าที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีถ้าเป็นแบรนด์จากต่างประเทศคนจีนจะยอมรับและเชื่อมั่นมากกว่าแบรนด์จีนด้วยกันเอง รวมทั้งการเริ่มจดทะเบียนธุรกิจครั้งแรกที่สหรัฐก่อน จนเมื่อมีฐานลูกค้าจากต่างประเทศจำนวนหนึ่งแล้วจึงค่อยเข้ามาจดทะเบียนทำธุรกิจในจีนในเวลาต่อมา
5. การเข้าใจพฤติกรรมลูกค้าคนจีนอย่างถ่องแท้เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่เห็นได้ชัดจากการทำธุรกิจของแจ๊ค หม่า เพราะนอกจากเว็บไซต์ Alibaba.com ที่เนื้อหาภายในเว็บจะใช้ภาษาอังกฤษเพื่อทำตลาดทั่วโลกแล้ว เขายังได้ทำเว็บอาลีบาบา เวอร์ชั่นภาษาจีน ภายใต้ชื่อ 1688.com เพราะรู้ว่าคนจีนไม่คุ้นเคยการใช้ภาษาอังกฤษ ทั้งการออกเสียง หรือการพิมพ์ จึงเลือกที่จะใช้เป็นตัวเลขแทน ซึ่งนอกจากง่ายต่อคนจีนแล้ว ตัวเลขยังถือเป็นสัญลักษณ์ที่คนทั้งโลกสามารถเข้าใจได้เช่นกัน
6. การเลือกใช้เลข 1688 นั้น นอกจากเหตุผลในการออกเสียงที่คล้ายคลึงและพ้องเสียงกับคำว่า อาลีบาบา เพราะสามารถอ่านได้ว่า อี้ -ลิ่ว-ปา –ปา แล้ว เลขแต่ละตัวที่นำมาใช้นั้น ยังถือว่าเป็นเลขมงคลตามศาสตร์ความเชื่อของจีนอีกด้วย เพราะ 1 มีความหมายว่าเป็นหนึ่ง หนึ่งเดียว แน่นอน 6 มีความหมายว่า ง่าย ราบรื่น ถนนหนทาง และ 8 ซึ่งถือเป็นเลขมงคลที่คนจีนชอบมาที่สุดเลยก็ว่าได้ เพราะหมายถึง ความเจริญก้าวหน้า ร่ำรวย รวมทั้งยังมีลักษณะคล้ายกับสัญลักษณ์ Infinity ที่หมายถึงความไม่สิ้นสุด หรือ เจริญรุ่งเรือง ร่ำรวยแบบไม่มีที่สิ้นสุดนั่นเอง (บ่อยครั้งที่เว็บไซต์หรือว่าข้อความในอินเทอร์เน็ตของคนจีนใช้เลขที่เลียนเสียงแล้วสามารถบ่งบอกความหมายอื่น)
7. นอกจากเลขแต่ละตัวจะเป็นเลขมงคลอยู่แล้ว เมื่อเลข 168 มาอยู่ด้วยกัน ยังอ่านพ้องเสียงกับคำว่า อี้ลิ่วฟาไฉ จึงถือเป็นสุดยอดเลขมหามงคลที่สุดของจีนอีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นทะเบียนรถยนต์ เบอร์โทรศัพท์ เลขที่บ้าน เลข 168 จะเป็นเลขที่หาได้ยากมาก และถ้ามีการประมูลซื้อขาย เลขนี้จะเป็นเลขที่แพงที่สุด รวมทั้งเลข 1668 1688 ซึ่งล้วนแต่มีความหมายเหมือนกัน คือ ร่ำรวยตลอดไป รวยแน่นอนตลอดทาง หรือจะบอกว่าร่ำรวยตลอดชาติก็ได้เช่นกัน
8. นอกจากอาลีบาบาจะมีทั้งเว็บภาษาจีนและเว็บภาษาอังกฤษ ซึ่งใช้โฟกัสธุรกิจในรูปแบบ B2B แล้ว ในฟากของธุรกิจที่ปลายทางเป็นผู้บริโภคก็มีทั้งเถาเป่า หรือ taobao.com เน้นรูปแบบธุรกิจ C2C และ Tmall.com ที่เน้นธุรกิจ B2C ซึ่งชื่อเถาเป่านี้ ก็มีความเชื่อมโยงกับชื่อของอาลีบาบาเช่นกัน เพราะมีความหมายในภาษาจีนว่า “การล่าสมบัติ” หรือ “การค้นหาสมบัติ” ทำให้นึกไปถึงถ้ำสมบัติที่มีอยู่ในนิทานเรื่องอาลีบาบา ส่วน Tmall ก็เป็นคำที่ย่อมาจากเถาเป่านั่นเอง
9. นอกจากเรื่องที่เกี่ยวข้องกับชื่อในธุรกิจแล้ว แม้แต่ชื่อ “แจ๊ค” ที่ตัวเขาใช้นั้น ก็มีที่มาที่ไปเช่นเดียวกัน เพราะทุกคนทราบกันดีว่า แจ๊ค หม่า นั้นมีชื่อจีนว่า “หม่า หยุน” หรือ “หม่า อวิ๋น” ซึ่งค่อนข้างออกเสียงได้ยากสำหรับคนต่างชาติ โดยในระหว่างที่เขามีโอกาสเป็นไกด์ให้นักท่องเที่ยวต่างชาติที่เป็นนักเทนนิสหญิงคนหนึ่ง ซึ่งสุดท้ายก็ได้กลายมาเป็นเพื่อนที่ติดต่อกันทางจดหมาย (Pen Friend) นักเทนนิสหญิงคนนี้บอกว่าชื่อของเขานั้นเรียกยาก มีชื่อภาษาอังกฤษหรือชื่อที่เรียกได้ง่ายๆ กว่านี้ไหม เขาจึงให้เธอช่วยตั้งชื่อให้ โดยเธอเลือกตั้งชื่อให้เขาว่า “แจ๊ค” ด้วยเหตุผลว่า ทั้งพ่อและสามีของเธอนั้นต่างชื่อแจ๊คทั้งคู่ ชื่อนี้คงเป็นที่นิยมของผู้ชาย แล้วก็เรียกง่าย จำง่ายด้วย ทำให้แจ๊คเลือกที่จะใช้ชื่อนี้มาโดยตลอด
สิ่งที่สะท้อนออกมาจากเรื่องเหล่านี้ ทำให้ได้เห็นถึงวิธีคิดของแจ๊ค หม่า ในการตั้งชื่อสิ่งต่างๆ เพราะจะเลือกใช้ชื่อที่เรียบง่าย ติดหู คนส่วนใหญ่จำได้ และยังเลือกชื่อที่มีความเป็นสากล เพื่อให้เป็นชื่อที่อ่านง่าย พูดง่าย ของคนทั่วโลก โดยไม่ลืมที่จะนึกถึงความหมายที่ดี หรือ Benefit ต่างๆ ที่ธุรกิจจะได้รับจากการใช้ชื่อเหล่านี้ด้วย
เพียงแค่เรื่องของชื่อโดยที่ยังไม่ต้องลงไปมองให้ลึกถึงกลยุทธ์ หรือวิธีการทำตลาดต่างๆ ความล้ำลึก ช่างสังเกต และใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ของผู้ชายที่ชื่อ “แจ๊ค หม่า” ก็แสดงออกมาให้เห็นได้อย่างเด่นชัด ประกอบกับการให้ความสำคัญกับการคิดต่อ ต่อยอด และไม่หยุดที่จะเรียนรู้และพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ รวมทั้งความมุ่งมั่นและความเชื่อที่ว่า “ไม่มีอะไรที่เป็นไปไม่ได้” จึงเป็นบทพิสูจน์ได้ว่า ทุกความสำเร็จที่เกิดขึ้นกับเขาในวันนี้ ไม่ใช่สิ่งที่เหนือความคาดหมายแต่อย่างใด
Photo Credit : http://jackmaalibaba.info, 1688.com, taobao.com, bigcommerce.com